Một dự án đầy tham vọng đang được đề xuất tại Anh: Xây dựng một con đập dài 14 dặm (khoảng 22,5 km) để khai thác năng lượng thủy triều ngoài khơi bờ biển Somerset.
Dự án mang tên West Somerset Lagoon, do kiến trúc sư Julia Barfield – người thiết kế London Eye và tháp quan sát i360 ở Brighton – dẫn dắt cùng đội ngũ từ Marks Barfield Architects.
Dự án nằm ở khu vực Bristol Channel, nơi có mức triều cường cao thứ 2 thế giới. Con đập sẽ uốn cong hình bán nguyệt từ Minehead đến Watchet, không chắn ngang toàn bộ kênh mà chỉ tạo thành một đầm phá lớn ngoài bờ biển Somerset.
Trên mặt con đập, dự án dự kiến xây dựng đường dành cho người đi bộ và xe đạp – được mô tả như một "đường đua biểu tượng" lướt qua mặt nước. Ngoài ra, còn có bến du thuyền thể thao nước, hồ bơi ngoài trời, tháp quan sát, trung tâm dữ liệu sử dụng nước biển làm mát, khu nuôi hàu và trai, cùng các tấm pin năng lượng mặt trời nổi.
Nhà máy sử dụng 125 turbine dưới nước để khai thác năng lượng từ dòng chảy thủy triều. Công suất tối đa đạt 2.5 GW, đủ cung cấp điện cho khoảng 2 triệu hộ gia đình – gần ngang với nhà máy điện hạt nhân Hinkley Point C. Điện thủy triều có ưu điểm là dự đoán được chính xác hơn điện gió hay điện mặt trời, dù có những khoảng thời gian triều yếu.
Tuổi thọ dự kiến của công trình lên đến 120 năm, và chi phí sản xuất điện dài hạn sẽ rẻ hơn điện hạt nhân.
Chi phí ước tính để xây dựng con đập độc đáo này vào khoảng 11 tỷ bảng Anh (tương đương khoảng 14,85 tỷ USD).
Hình ảnh minh họa do các kiến trúc sư phác thảo về dự án thủy điện thủy triều West Somerset Lagoon trị giá 11 tỷ bảng Anh. Ảnh: The Guardian
Dự án được đánh giá có tác động môi trường tích cực: Không cản trở tuyến hàng hải đến các cảng Bristol và Cardiff, nằm ngoài các khu bảo tồn thiên nhiên. Nó còn tạo điều kiện cho nuôi trồng hải sản (hàu, trai), kiểm soát mực nước triều để phát triển nông nghiệp biển, và giảm phát thải carbon.
Dự án tham vọng này được đề xuất trong bối cảnh nhu cầu năng lượng tăng vọt do AI và trung tâm dữ liệu. Các nhà đầu tư sẵn sàng rót vốn, nhưng cần sự hỗ trợ từ chính phủ Anh. Bộ Năng lượng An ninh và Net Zero cho biết họ sẵn sàng xem xét các đề xuất có giá trị tốt.
"Nếu tiếp tục phát triển AI mà không đặt câu hỏi nhiều hơn trong bối cảnh khẩn cấp khí hậu, thì ít nhất nên dùng nguồn năng lượng tái tạo đáng tin cậy như thủy triều", kiến trúc sư Julia Barfield nhấn mạnh.
Đây là một trong chuỗi đề xuất khai thác năng lượng thủy triều ở cửa sông Severn, nhưng West Somerset Lagoon nổi bật nhờ thiết kế ít xâm phạm hơn, kết hợp năng lượng sạch với du lịch và phát triển bền vững.
Để hiểu rõ hơn về tiềm năng của dự án này, có thể nhìn vào báo cáo từ DataM Intelligence về tiềm năng điện thủy triều được trích dẫn trên Offshore Energy.
Thị trường năng lượng sóng và thủy triều toàn cầu được định giá khoảng 983,11 triệu USD vào năm 2024 và dự kiến đạt 1.850,90 triệu USD vào năm 2032, với tốc độ tăng trưởng trung bình hàng năm (CAGR) là 8,23% trong giai đoạn từ 2025-2032.
Trong đó, năng lượng thủy triều chiếm ưu thế với khoảng 58% thị phần (khoảng 570 triệu USD) vào năm 2024, trong khi năng lượng sóng chiếm 34% (334 triệu USD).
Năng lượng thủy triều được dự báo sẽ dẫn dắt quá trình thương mại hóa đến năm 2031, với các dự án chuyển từ giai đoạn thử nghiệm sang triển khai thương mại sớm vào năm đó. Sau năm 2028, năng lượng sóng sẽ phát triển mạnh hơn nhờ cải thiện tuổi thọ thiết bị và chi phí bảo trì.
Báo cáo nhấn mạnh rằng sản xuất điện là lĩnh vực chính, chiếm 74% thị phần (727 triệu USD) năm 2024 và sẽ tiếp tục dẫn dắt đến năm 2032 thông qua các mảng thủy triều và trang trại điện sóng quy mô lớn. Các ứng dụng khác như khử mặn nước biển chiếm 26% (256 triệu USD), với tiềm năng tăng trưởng trong các hệ thống hybrid và nền tảng ngoài khơi sau năm 2032.
Động lực tăng trưởng đến từ nhu cầu độ tin cậy của lưới điện, ưu tiên an ninh năng lượng ở các quốc gia ven biển, và tận dụng kinh nghiệm từ kỹ thuật điện gió ngoài khơi.
Xét theo khu vực, châu Âu dẫn đầu về công suất và phát triển (bao gồm Anh, Pháp, Na Uy, Bồ Đào Nha), châu Á-Thái Bình Dương sẽ tăng trưởng nhanh nhất sau năm 2027 (Nhật Bản, Hàn Quốc, Đông Nam Á), trong khi Mỹ chiếm 38% thị phần năm 2024 (hơn 370 triệu USD) và dự kiến đạt gần 40% triển khai toàn cầu đến năm 2032, nhờ đầu tư vào R&D và các chương trình liên bang.
Những dự báo này cho thấy dự án West Somerset Lagoon có thể đóng góp đáng kể vào xu hướng toàn cầu, đặc biệt khi Anh là một trong những trung tâm hàng đầu về năng lượng thủy triều, giúp thúc đẩy chuyển đổi năng lượng tái tạo và giảm phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch.
Minh Đức (Theo The Guardian, Offshore Energy)
