NATO xây đám mây “mới toanh” để nhận toàn bộ dữ liệu chiến trường mật từ Ukraine

Cuộc xung đột hiện tại giữa Nga và Ukraine đã mang lại một lượng lớn dữ liệu chiến đấu, nhưng Kiev vẫn chưa có cách hiệu quả để chia sẻ dữ liệu này với các đối tác NATO. Tuy nhiên, tình hình sắp thay đổi.

NATO đang hoàn thiện một hạ tầng đám mây hoàn toàn mới, được thiết kế chuyên biệt để lưu trữ và xử lý dữ liệu chiến trường được phân loại là mật của Ukraine. Hệ thống này dự kiến sẽ chính thức hoạt động vào tháng 1/2026, ngay khi các quy tắc chia sẻ thông tin cuối cùng được các nước thành viên phê chuẩn.

Thông tin trên được ông Tom Goffus, Trợ lý Tổng Thư ký NATO phụ trách hoạt động của liên minh, xác nhận tại một sự kiện trực tuyến do tổ chức phi lợi nhuận Liên minh ủng hộ phòng thủ tên lửa (MDAA) tổ chức cuối tháng 11.

"Ukraine có rất nhiều dữ liệu mà họ muốn chuyển giao cho NATO", ông Goffus nói, cho biết thêm rằng dữ liệu này sẽ được sử dụng chủ yếu trong Trung tâm Huấn luyện chung NATO-Ukraine sắp tới tại Ba Lan, đồng thời phục vụ cho việc rút kinh nghiệm chiến đấu trên toàn liên minh.

Theo ông Goffus, công nghệ đã sẵn sàng. Ukraine đã có đầy đủ thiết bị để truyền tải dữ liệu. Thách thức lớn nhất hiện nay nằm ở khâu xây dựng chính sách và quy trình công nhận để đảm bảo an toàn khi đưa dữ liệu mật của một quốc gia đối tác lên đám mây do NATO quản lý.

"Chúng tôi đang chuyển từ mô hình an ninh mạng trung tâm (network-centric security) sang an ninh đám mây trung tâm (cloud-centric security). Đó là thay đổi lớn nhất", vị quan chức NATO nhấn mạnh.

Để giải quyết vấn đề này, NATO dự kiến học hỏi kinh nghiệm từ các nhà cung cấp đám mây lớn tại Mỹ, vốn đã vận hành thành công các đám mây mật vì an ninh quốc gia cho Lầu Năm Góc và cộng đồng tình báo Mỹ.

Đặc nhiệm Ukraine điều khiển máy bay không người lái trinh sát theo dõi các vị trí trên tiền tuyến Donbass. Ảnh: ECFR

Điểm đáng chú ý là NATO không định tích hợp hay liên thông với các mạng hiện có, vốn phần lớn là những hệ thống ghép nối lỏng lẻo, mỗi nước dùng công nghệ riêng, mang tính độc quyền cao nên rất khó tương tác.

Thay vào đó, liên minh xuyên Đại Tây Dương chọn cách xây dựng một đám mây hoàn toàn mới từ đầu.

"Đây phải là một hệ thống mới toanh. Không lấy các hệ thống cũ ghép lại với nhau, cũng không dùng kiểu liên kết lỏng lẻo như trước nữa – vì kiểu đó thường bị độc quyền, các phần không tương thích nổi với nhau", ông Goffus giải thích.

Dù sử dụng các giải pháp thương mại có kiến trúc mở để dễ dàng kết nối với thiết bị, cảm biến của mọi nhà sản xuất, nhưng quyền sở hữu và quyền kiểm soát cuối cùng vẫn phải thuộc về chính phủ các nước NATO. "Chúng tôi cần là người gác cổng", ông khẳng định.

Với lượng dữ liệu khổng lồ sinh ra trên chiến trường hiện đại – từ máy bay chiến đấu, máy bay không người lái (UAV/drone), tàu chiến đến cả dữ liệu y tế chiến trường – tốc độ tiếp cận, phân tích và chia sẻ thông tin đã trở thành yếu tố sống còn.

Ông Goffus phác thảo tầm nhìn lớn hơn: NATO sẽ đóng vai trò tích hợp dữ liệu trung tâm. Các quốc gia thành viên và đối tác (như Ukraine) mua cảm biến, thu thập dữ liệu, còn NATO cung cấp lớp đám mây chung và xương sống dữ liệu mà mọi thành viên đều có thể khai thác.

"Các quốc gia mua cảm biến. Nhưng NATO sẽ làm phần tích hợp dữ liệu và biến nó thành tài sản chung. Chúng tôi sẽ dùng quỹ chung của liên minh để xây dựng lớp dữ liệu chung mà tất cả mọi người đều có thể kéo dữ liệu về", ông nói.

Nếu thành công, dự án đám mây mới này không chỉ giúp NATO tiếp thu nhanh chóng kinh nghiệm chiến đấu thực tế từ Ukraine mà còn đặt nền móng cho một cấu trúc dữ liệu thống nhất, hiện đại hóa toàn diện khả năng chỉ huy – kiểm soát – tình báo của liên minh này trong thập kỷ tới.

Minh Đức (Theo Defense One, Militarnyi)