Lộ trình bắt buộc dùng xăng E10

Đây là quy định tại Thông tư 50/2025 về lộ trình áp dụng tỉ lệ phối trộn nhiên liệu sinh học với nhiên liệu truyền thống tại Việt Nam do Bộ Công Thương mới ban hành. Lộ trình chính thức chậm hơn 6 tháng so với đề xuất trước đó của cơ quan soạn thảo, tức bán xăng E10 trên toàn quốc từ ngày 1-1-2026.

Chỉ nên bán xăng sinh học

Một điểm đáng chú ý tại Thông tư 50 là cho phép tiếp tục phối trộn, pha chế xăng E5RON92 để sử dụng cho động cơ xăng đến hết ngày 31-12-2030. Thông tư chưa nêu rõ có xóa sổ hoàn toàn xăng khoáng RON 95. Tuy nhiên, trong quá trình triển khai, Bộ trưởng Bộ Công Thương sẽ xem xét, quyết định điều chỉnh tỉ lệ phối trộn nhiên liệu sinh học với nhiên liệu truyền thống, bổ sung chủng loại mặt hàng xăng kinh doanh trên thị trường phù hợp để bảo đảm mục tiêu an ninh năng lượng, bảo vệ môi trường và bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng.

Trước đó, từ ngày 1-8 vừa qua, xăng E10 đã được Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex) và Tổng Công ty Dầu Việt Nam (PVOIL) thí điểm bán tại 3 thành phố lớn gồm: Hà Nội, TP HCM, Hải Phòng. Trong đó, theo PVOIL, tổng sản lượng tiêu thụ xăng E10 RON 95-III từ khi triển khai đến nay khoảng 2.300 m3, tiêu thụ bình quân khoảng 700 m3/tháng. PVOIL đã mở rộng triển khai bán xăng E10 ra khu vực miền Trung, dự kiến tiếp tục triển khai kinh doanh tại TP HCM trong tháng 11 này.

Để chuẩn bị cho lộ trình chuyển đổi hoàn toàn sang xăng sinh học, ông Lê Trung Hưng, Phó Tổng Giám đốc PVOIL, cho biết đơn vị đang chuẩn bị các điều kiện về cơ sở hạ tầng, pha chế, vận chuyển để tăng diện tích chứa ethanol, bảo đảm việc phối trộn. PVOIL mong muốn người dân đón nhận sản phẩm E10, từ đó góp phần bảo vệ môi trường.

Với lộ trình trên, ông Bùi Ngọc Bảo, Chủ tịch Hiệp hội Xăng dầu Việt Nam, khẳng định các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu hoàn toàn có thể đáp ứng được. Tuy nhiên, tiêu chuẩn chất lượng vẫn là vấn đề còn băn khoăn.

Theo Chủ tịch Hiệp hội Xăng dầu Việt Nam, thị trường xăng dầu của Việt Nam phức tạp với nhiều mặt hàng, nhiều mức tiêu chuẩn khác nhau, dẫn tới người tiêu dùng không biết phương tiện của mình sử dụng loại nhiên liệu nào là phù hợp. Do đó, nhiều người vẫn chọn sử dụng xăng khoáng (RON95) vì tin rằng loại này tốt hơn cho động cơ xe. Do đó, ông Bảo cho rằng nếu bán xăng sinh học E10 thì không nên bán thêm xăng khoáng.

Tiêu thụ xăng E10 tăng đáng kể sau thời gian thí điểm ở một số địa phương

Nhiên liệu ethanol không đáng lo

Một vấn đề nữa là mức chênh lệch không lớn giữa xăng RON95 và xăng E10 khiến nhiều người lo ngại xăng sinh học mới có thể đi vào "vết xe đổ" của xăng E5, từng suy giảm mạnh về sản lượng do người tiêu dùng quay lại dùng xăng khoáng. Hiện giá xăng E10 RON 95-III được Petrolimex và PVOIL niêm yết ở mức 20.150 đồng/lít, chỉ thấp hơn 420 đồng so với RON 95-III.

Tuy nhiên, theo ông Đỗ Văn Tuấn, Chủ tịch Hiệp hội nhiên liệu sinh học Việt Nam, nguyên nhân chính không nằm ở giá bán. Xăng nền để pha E5 hiện là RON 92, loại có chỉ số octane thấp hơn nhu cầu thực tế của các động cơ đời mới. Người dùng ngày càng có xu hướng chọn xăng có RON cao hơn như RON 95, thậm chí nếu có RON 97-98, họ vẫn sẵn sàng chi trả. Vì vậy, sản lượng E5 giảm không phải do bản thân nhiên liệu sinh học, mà do chất lượng xăng nền chưa đáp ứng được yêu cầu của thị trường.

Với xăng E10, ông Đào Công Quyết, đại diện Hiệp hội Các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA), cho rằng phần lớn xe đời mới đều tương thích nhưng nhiều dòng xe sản xuất trước năm 2000 có thể gặp vấn đề do công nghệ cũ. Vì vậy, cần một lộ trình truyền thông rõ ràng, đồng thời nâng chuẩn chất lượng xăng E10 lên mức tối thiểu Euro 4 để người dùng yên tâm chuyển đổi.

Một lo ngại khác là khả năng đáp ứng nguồn cung ethanol trong nước. Ông Đào Duy Anh, Phó Cục trưởng Cục Đổi mới sáng tạo, Chuyển đổi xanh và Khuyến công, cho biết để bán xăng E10 trên toàn quốc, Việt Nam cần hơn 1 triệu m³ ethanol mỗi năm nhưng thực tế vẫn chưa đáp ứng đủ. Tuy nhiên, đây không phải thách thức quá lớn, Ethanol hoàn toàn có thể nhập khẩu thêm từ Mỹ, Brazil, Singapore hoặc Hàn Quốc, tương tự giai đoạn Việt Nam phải nhập khẩu hoàn toàn xăng dầu trước khi có Nhà máy Lọc dầu Dung Quất và Nghi Sơn.

Ông Duy Anh cũng cho biết Bộ Công Thương đang tính toán "hồi sinh" các nhà máy sản xuất nhiên liệu sinh học từng đầu tư nhưng chưa vận hành, kết hợp mở rộng nhập khẩu để bảo đảm nguồn cung ổn định.

Ở góc độ thị trường, Chủ tịch Hiệp hội Nhiên liệu sinh học Việt Nam khẳng định xu hướng công nghệ sản xuất ethanol trên thế giới đang phát triển nhanh, giúp giảm giá thành và kéo theo giá xăng sinh học trong nước cạnh tranh hơn. Việt Nam hiện có hàng trăm ngàn hecta sắn, nguyên liệu chính để sản xuất ethanol, mỗi năm vẫn xuất khẩu thô sang Trung Quốc. Nếu ngành ethanol phát triển mạnh, không chỉ bảo đảm nguồn cung cho xăng sinh học mà còn tạo đầu ra bền vững cho nông dân, góp phần mở rộng vùng nguyên liệu. "Thách thức lớn nhất không phải kỹ thuật hay nguồn cung mà là tâm lý lo ngại chất lượng của người tiêu dùng. Để xăng E10 được đón nhận rộng rãi, cần truyền thông mạnh mẽ hơn, minh bạch về tiêu chuẩn và chứng minh bằng thực tế sử dụng" - ông Tuấn nhấn mạnh.

Bộ Công Thương đã giao Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước phối hợp Bộ Tài chính xây dựng các chính sách về thuế, phí và các công cụ tài chính nhằm thúc đẩy kinh doanh, tiêu thụ xăng sinh học. Đồng thời sẽ hướng dẫn phương pháp tính giá, bảo đảm giá bán E10 theo cơ chế thị trường nhưng vẫn có sự quản lý của Nhà nước.