Kinh tế Việt Nam tăng trưởng bứt phá trước thách thức đa tầng

Nhiều kịch bản tăng trưởng đến hết năm

Trong báo cáo triển vọng kinh tế Việt Nam công bố hồi cuối tháng 9/2025, Ngân hàng UOB (Singapore) cho biết, tổng sản phẩm quốc nội (GDP) thực tế của Việt Nam tăng mạnh so với cùng kỳ trong quý II/2025, cao hơn nhiều so với mức điều chỉnh 7,05% ở quý I/2025. Con số này không chỉ vượt xa dự báo 6,85% của hãng tin Bloomberg, mà còn cao hơn mức 6,1% trong dự báo trước đó của chính UOB.

"Bất chấp rủi ro và bất ổn từ thuế quan, nền kinh tế Việt Nam vẫn thể hiện khả năng chống chịu và tính năng động. Sau mức tăng trưởng ấn tượng 7,5% trong nửa đầu năm 2025 và kỳ vọng được hỗ trợ từ đầu tư công gia tăng, chúng tôi điều chỉnh tăng dự báo tăng trưởng GDP cả năm lên 7,5%", báo cáo của Ngân hàng UOB nêu rõ.

Nửa đầu năm 2025, kinh tế Việt Nam tăng trưởng 7,5%, mức cao so với nhiều nền kinh tế trong khu vực châu Á - Thái Bình Dương.

Song song với UOB, nhiều tổ chức quốc tế khác cũng đưa ra nhận định về triển vọng kinh tế Việt Nam. Quỹ Tiền tệ Quốc tế cho rằng, bất chấp biến động cả trong và ngoài nước, Việt Nam vẫn giữ được sức chống chịu kiên cường nhờ các chính sách hỗ trợ. Tuy vậy, Quỹ Tiền tệ Quốc tế dự báo tăng trưởng sẽ chậm lại, chỉ đạt 6,5% trong năm 2025 và tiếp tục giảm tốc trong năm 2026.

Trong khi đó, Ngân hàng Thế giới dự báo mức tăng trưởng 6,6% trong năm nay, nhờ nửa đầu năm đạt tốc độ bứt phá 7,5%. Về trung hạn, Ngân hàng Thế giới cho rằng tăng trưởng sẽ chậm lại còn 6,1% năm 2026 trước khi phục hồi lên 6,5% vào năm 2027, nhờ thương mại toàn cầu khởi sắc và lợi thế cạnh tranh của Việt Nam trong chuỗi sản xuất.

"Để hỗ trợ tăng trưởng và giảm thiểu rủi ro từ bên ngoài, Việt Nam cần đẩy mạnh đầu tư công, kiểm soát rủi ro trong hệ thống tài chính, và thúc đẩy cải cách cơ cấu", Ngân hàng Thế giới khuyến nghị.

Xuất khẩu, FDI và đầu tư công là những động lực, rủi ro

Đánh giá về bức tranh chung, trao đổi với phóng viên, Chuyên gia Kinh tế trưởng của Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) tại Việt Nam Nguyễn Bá Hùng, cho rằng, trong nửa đầu năm 2025, kinh tế Việt Nam tăng trưởng 7,5%, mức cao so với nhiều nền kinh tế trong khu vực châu Á - Thái Bình Dương. Động lực chính đến từ xuất khẩu tăng mạnh, giải ngân vốn FDI tích cực và đầu tư công có nhiều chuyển biến.

Chuyên gia Kinh tế trưởng của Ngân hàng Phát triển châu Á tại Việt Nam Nguyễn Bá Hùng.

Tuy nhiên, bước sang nửa cuối năm, các động lực này đang gặp thách thức. Xuất khẩu bị ảnh hưởng lớn bởi chính sách thuế quan của Mỹ. Từ tháng 4 đến tháng 8, mức thuế thay đổi liên tục, chi tiết về thực thi thuế đối với hàng hóa trung chuyển chưa rõ ràng. Đặc biệt, từ ngày 7/8, mức thuế 20% bắt đầu có hiệu lực, tác động chắc chắn đến nửa cuối năm 2025 và cả năm 2026.

ADB đã điều chỉnh dự báo tăng trưởng GDP năm 2025 của Việt Nam, nâng lên 6,7%, từ mức dự báo trước đó là 6,0% vào tháng 4, nhờ vào nhu cầu nội địa vững chắc. Dự báo năm 2026 ở mức 6,0%, phản ánh những tác động dự kiến của thuế quan tương hỗ của Mỹ, môi trường toàn cầu yếu hơn, cùng với những bất ổn địa chính trị đang diễn ra và sự gián đoạn nguồn cung toàn cầu.

Đối với FDI, dòng vốn giải ngân vẫn khả quan, nhưng chủ yếu là độ trễ từ cam kết cũ. Các cam kết mới giảm so với các năm trước do nhà đầu tư còn thận trọng. Dẫu vậy, nhiều doanh nghiệp hiện diện tại Việt Nam vẫn tăng vốn, góp phần duy trì nhịp độ. Ông Hùng nhận định, khi chính sách thuế rõ ràng hơn, triển vọng FDI có thể phục hồi.

Về đầu tư công, Chính phủ đã thể hiện quyết tâm cao, tốc độ giải ngân được cải thiện nhưng so với kế hoạch vẫn còn hạn chế. "Đầu tư công là tiềm năng thúc đẩy tăng trưởng, nhưng cũng là rủi ro nếu chậm ổn định", ông Hùng nói.

Vai trò của chính sách tài khóa

Để duy trì đà tăng trưởng, Chuyên gia Kinh tế trưởng ADB tại Việt Nam Nguyễn Bá Hùng khuyến nghị Chính phủ tập trung chính sách tài khóa. Việt Nam có điều kiện thuận lợi để tăng chi tiêu công, không chỉ cho hạ tầng mà còn cho giáo dục, y tế, đào tạo nhân lực, hỗ trợ doanh nghiệp, qua đó kích thích tiêu dùng, tạo động lực tăng trưởng. Chính sách giảm 2% VAT đã phát huy tác dụng nhưng không còn động lực mới, vì vậy cần cân nhắc mở rộng tài khóa thay vì chỉ dựa vào thuế.

Năm 2025, Việt Nam ban hành 4 Nghị quyết lớn định hình tăng trưởng, tập trung vào hội nhập, công nghệ, môi trường kinh doanh và thể chế. Nghị quyết 57 được đánh giá đi đúng hướng khi ưu tiên đổi mới sáng tạo và khoa học công nghệ – động lực đột phá khi lao động và vốn đã dần chạm giới hạn. 

Tuy nhiên, theo ông Hùng, thách thức nằm ở triển khai; Việt Nam cần khuyến khích khu vực tư nhân tham gia sâu hơn vào nghiên cứu, đổi mới và nâng cấp công nghệ.

Về mục tiêu tăng trưởng GDP 8,3-8,5% trong năm nay của Việt Nam, Chuyên gia ADB cho rằng mục tiêu này phản ánh quyết tâm chính sách và là động lực huy động cả hệ thống.

Về mục tiêu tăng trưởng GDP 8,3-8,5% năm nay, ông Hùng cho rằng đây là quyết tâm chính sách, còn dự báo của ADB chỉ mang tính tham chiếu độc lập, bổ sung cho nhau. Ông cũng lưu ý bối cảnh toàn cầu sẽ tác động mạnh tới Việt Nam, từ thương mại suy giảm, lãi suất biến động đến cú sốc khí hậu; kết quả tăng trưởng phụ thuộc nhiều vào tốc độ thực thi chính sách.

Ở tầm chiến lược, ADB nhấn mạnh vai trò khu vực tư nhân, cùng với tăng trưởng xanh là hai trụ cột 5 năm tới. Nghị quyết 68 về hỗ trợ doanh nghiệp được coi là đúng hướng, song thách thức là triển khai nhanh và minh bạch hơn. Hiện khu vực tư nhân chỉ chiếm 25-30% xuất khẩu, trong khi FDI đóng góp hơn 70%, cho thấy khoảng trống lớn cần lấp đầy.

"Chính phủ có thể tăng đầu tư công, nhưng không thể tạo đủ động lực nếu thiếu tư nhân", ông Hùng nhấn mạnh.

Về dài hạn, Việt Nam cần chú trọng cả hạ tầng cứng (giao thông, năng lượng, hạ tầng số) lẫn hạ tầng mềm (giáo dục, y tế). Công nghệ, đổi mới sáng tạo và nhân lực chất lượng cao sẽ quyết định khả năng bắt kịp trình độ trung bình thế giới và nâng cao vị thế trong chuỗi giá trị toàn cầu.