Tại tọa đàm "Chống hàng giả, hàng gian - Làm sạch thị trường, bảo vệ niềm tin" do Báo Người Lao Động tổ chức sáng 2-7, ông Lương Trọng Khoa - người sáng lập Công ty CP Sâm Việt Nam (Vinapanax), nguyên Phó Chủ tịch Hội sâm Ngọc Linh Quảng Nam (cũ) - đã chia sẻ nhiều thực trạng đáng lo ngại.
Cụ thể, ông Khoa khẳng định hiện nay, khi người tiêu dùng tìm kiếm từ khóa "sâm Ngọc Linh" trên mạng, thì có đến 90% kết quả hiện ra không phải là sâm Ngọc Linh thật.
Ông Lương Trọng Khoa
Theo ông Khoa, hiện có tình trạng một số cơ sở trộn thêm các loại sâm khác như sâm Lai Châu, tam thất vào sản phẩm rồi gắn mác sâm Ngọc Linh. Người tiêu dùng rất khó phân biệt, bởi quy định hiện nay chỉ yêu cầu kiểm tra chỉ tiêu an toàn thực phẩm và hàm lượng saponin. Trong khi đó, saponin không phải là hoạt chất đặc trưng chỉ có ở sâm Ngọc Linh, nên không đủ căn cứ để xác định thật - giả.
Ngay cả các doanh nghiệp chế biến sâm Ngọc Linh chính gốc cũng gặp khó khăn. Do sản lượng còn ít, nhiều doanh nghiệp chưa thể xây nhà máy riêng, phải thuê gia công. Họ lo ngại nếu trong quá trình gia công xảy ra sai sót, pha trộn nguyên liệu không đúng, thì sản phẩm vẫn bị xử phạt, dù không hề cố ý.
Để xây dựng lòng tin, vùng sâm Ngọc Linh ở Nam Trà My đã tổ chức các phiên chợ bán sâm thật. Tuy nhiên, với người tiêu dùng ở TP HCM hay các tỉnh xa, không dễ gì đến tận nơi mua, vì vậy cần có giải pháp quản lý và kiểm soát hiệu quả hơn.
Trong khi đó, ông Nguyễn Thanh Hải, Tổng giám đốc Công ty Yến sào Khánh Hòa, cho hay nhiều sản phẩm giả, nhái thương hiệu nổi tiếng như Yến sào Khánh Hòa, Sanest... được bán ra thị trường dưới các tên gần giống như Sanest 1, Sanest One, gây khó cho lực lượng kiểm tra.
Theo ông Hải, khi bị phát hiện, các đối tượng thường nhanh chóng giải thể công ty rồi mở doanh nghiệp mới, tiếp tục vi phạm, khiến xử lý chỉ được phần ngọn. Ngoài ra, để tránh bị chú ý, họ còn đưa hàng giả về bán ở các vùng sâu, vùng xa với giá rẻ. Người tiêu dùng nếu chỉ nhìn bao bì sẽ khó phân biệt thật - giả.
Hiện nay, mạng xã hội cũng bị lợi dụng để quảng bá và bán hàng giả, hàng nhái. Trên nhãn mác, thông tin thường mập mờ, không đúng thực tế, khiến việc truy xuất nguồn gốc càng thêm phức tạp.
Trước tình trạng đó, doanh nghiệp buộc phải tự bảo vệ mình. Ông Hải cho biết công ty đã lập bộ phận chuyên trách tại các tỉnh, phối hợp với hệ thống phân phối để giám sát thị trường, đồng thời chủ động theo dõi các hoạt động trên mạng xã hội nhằm phát hiện kịp thời hàng giả, hàng vi phạm sở hữu trí tuệ.
Dù vậy, ngay cả khi đã thu thập đủ thông tin, việc giám định sản phẩm cũng mất rất nhiều thời gian, thông thường phải một tháng, chi phí cao. Trong khi đó, hàng giả đã được tiêu thụ đáng kể ngoài thị trường.
Để ứng phó, nhiều doanh nghiệp chọn cách liên tục thay đổi mẫu mã, bao bì để làm khó các đối tượng làm giả. Nhưng thủ đoạn làm giả cũng ngày càng tinh vi, từ tem chống hàng giả, logo giả, đến sao chép cả mã QR để lừa người tiêu dùng.
Ông Hải kiến nghị cần có sự phối hợp chặt chẽ hơn giữa cơ quan chức năng và doanh nghiệp, đồng thời nâng cao nhận thức để người tiêu dùng chủ động kiểm tra, quét mã QR trước khi mua, bảo đảm mua đúng hàng chính hãng, bảo vệ quyền lợi cho chính mình.