Trong bối cảnh trí tuệ nhân tạo (AI) đang định hình lại mọi khía cạnh của cuộc sống và công việc, gã khổng lồ công nghệ Microsoft đang thực hiện một động thái gây chú ý: "khuyến khích" nhân viên của mình tích hợp AI vào quy trình làm việc hàng ngày, thậm chí đưa yếu tố này vào tiêu chí đánh giá hiệu suất.
Tuy nhiên, đây không phải là "cấm đoán" theo nghĩa buộc nhân viên phải dùng AI dưới hình thức trừng phạt nếu không tuân theo, mà là một bước đi nhằm tăng tốc độ áp dụng các công cụ như GitHub Copilot trong nội bộ, đảm bảo rằng những người phát triển sản phẩm AI cũng có kinh nghiệm thực tiễn khi dùng chính công cụ của mình. Nhân viên vẫn được phép dùng các giải pháp AI bên ngoài miễn là đáp ứng tiêu chuẩn bảo mật của Microsoft.
Vào cuối tháng 6/2025, một email nội bộ từ bà Julia Liuson – Chủ tịch mảng Developer Division của Microsoft – đã được Business Insider (BI) tiết lộ, trong đó khẳng định: "AI giờ đây trở thành một phần nền tảng trong cách chúng ta làm việc. Giống như hợp tác, tư duy dựa trên dữ liệu hay giao tiếp hiệu quả, việc sử dụng AI không còn là tùy chọn – nó đã trở thành tiêu chí cốt lõi cho mọi vị trí và cấp độ."
Bà Julia Liuson
Đặc biệt, Microsoft đang cân nhắc đưa thời gian và mức độ sử dụng các công cụ AI nội bộ (như GitHub Copilot) hoặc cả giải pháp bên thứ ba được phê duyệt vào chỉ số đánh giá hiệu suất (KPI) của nhân viên.
Theo một nguồn tin nội bộ của, tỉ lệ sử dụng GitHub Copilot trong các nhóm phát triển của Microsoft còn thấp so với kỳ vọng, khiến ban lãnh đạo lo ngại khả năng cạnh tranh với các đối thủ như Cursor hay Replit.
Quyết định táo bạo này không chỉ thể hiện tham vọng dẫn đầu của Microsoft mà còn đặt ra nhiều câu hỏi về tương lai của công việc và mối quan hệ giữa con người với công nghệ.
Đặc biệt chúng diễn ra trong bối cảnh cuộc đua AI ngày càng nóng, khi Meta của Mark Zuckerberg chơi tất tay, vay nợ 26 tỷ USD để đầu tư xây trung tâm dữ liệu và chi 15 tỷ USD để mua gần một nửa ScaleAI, qua đó mời ngôi sao công nghệ Alexandr Wang về làm việc.
Tờ Business Insider (BI) cho hay sự cạnh tranh giữa các công cụ mã hóa thậm chí đang trở thành một điểm bế tắc trong quá trình đàm phán lại quan hệ đối tác quan trọng nhất của Microsoft với OpenAI.
Ngày càng nóng
Cuộc đua AI đang nóng hơn bao giờ hết. Với khoản đầu tư khổng lồ vào OpenAI và việc tích hợp Copilot vào bộ Microsoft 365, hãng đang đặt cược lớn vào AI.
Thị trường công cụ hỗ trợ lập trình bằng AI đang nóng lên với sự xuất hiện của Cursor, Gemini và các dự án mã nguồn mở khác. Một báo cáo từ Barclays cho thấy Cursor đã vượt qua Copilot ở một số chỉ số quan trọng trong cộng đồng phát triển, gây áp lực lên Microsoft phải khuyến khích nhân viên dùng Copilot nhiều hơn để chứng tỏ năng lực sản phẩm nội bộ.
Ngoài ra, mối quan hệ hợp tác chiến lược với OpenAI đang được tái đàm phán, và việc tăng cường thử nghiệm Copilot sẽ là bằng chứng thuyết phục giúp Microsoft bảo vệ lợi ích sở hữu trí tuệ và duy trì đòn bẩy trong các cuộc thảo luận với OpenAI.
Hiện OpenAI đang cân nhắc việc mua lại đối thủ cạnh tranh của Cursor là Windsurf, nhưng thỏa thuận hiện tại của Microsoft với OpenAI sẽ cho phép công ty này tiếp cận tài sản trí tuệ của Windsurf và cả Windsurf lẫn OpenAI đều không muốn điều đó.
Bởi vậy, việc nhân viên nội bộ sử dụng các công cụ AI của chính họ sẽ tạo ra một vòng lặp phản hồi quý giá, giúp Microsoft nhanh chóng tinh chỉnh, cải thiện sản phẩm và duy trì lợi thế cạnh tranh trước các đối thủ nặng ký như Google, Amazon. Đây là một phòng thí nghiệm quy mô lớn và chân thực nhất nhằm chứng minh giá trị của Copilot trước khách hàng doanh nghiệp và đối tác lớn như OpenAI.
Ngoài ra, các nghiên cứu và khảo sát nội bộ của Microsoft, đặc biệt là Báo cáo Xu hướng Công việc (Work Trend Index), liên tục chỉ ra rằng AI có tiềm năng tăng cường hiệu suất đáng kể.
Từ việc tự động hóa các tác vụ lặp đi lặp lại, hỗ trợ viết nội dung, đến phân tích dữ liệu chuyên sâu, AI được kỳ vọng sẽ giải phóng nhân viên khỏi công việc nhàm chán, giúp họ tập trung vào tư duy chiến lược và sáng tạo.
Microsoft tin rằng một đội ngũ nhân viên am hiểu AI sẽ là chìa khóa để tối ưu hóa hiệu quả hoạt động toàn cầu.
Cuối cùng, đây là một chiến lược để thúc đẩy văn hóa "AI-first" ngay trong lòng doanh nghiệp. Dưới sự lãnh đạo của Satya Nadella, "AI is the new electricity" đã trở thành khẩu hiệu chiến lược. Việc đưa AI vào KPI giúp biến tuyên ngôn thành hiện thực, đảm bảo mọi bộ phận đều đi theo mô hình làm việc mới.
Để AI thực sự phát huy tiềm năng, không chỉ cần công cụ mà còn cần sự thay đổi trong tư duy và cách làm việc.
Bằng cách biến việc sử dụng AI thành một phần không thể thiếu của công việc hàng ngày, Microsoft đang xây dựng một lực lượng lao động được trang bị đầy đủ kỹ năng và tư duy để thích ứng với kỷ nguyên mới.
Hiện với việc áp dụng GitHub Copilot rộng rãi, Microsoft kỳ vọng tiết kiệm 20–25% thời gian coding, tăng tốc ra mắt tính năng mới và giảm lỗi do con người gây ra. Thêm nữa, khi nhân viên nội bộ thành thạo công cụ, họ dễ dàng xây dựng, triển khai và vận hành dịch vụ AI trên nền tảng Azure, tạo sức hấp dẫn với khách hàng doanh nghiệp và đối tác, khó bị đối thủ sao chép.
Một yếu tố quan trọng nữa là chuẩn mực "mọi nhân viên công nghệ phải biết dùng AI" có thể trở thành xu hướng chung khi Microsoft đi trước, buộc các tập đoàn khác phải xem lại chính sách đào tạo và đánh giá hiệu suất để không bị tụt hậu.
Động thái này có thể tạo ra một trào lưu "AI-first hiring" – tuyển người có kỹ năng AI – thay vì tuyển chuyên gia truyền thống. Điều này có thể làm tăng khoảng cách kỹ năng (skills gap) giữa các nhân viên công nghệ cao và thấp hơn, tạo áp lực lên các chương trình đào tạo nghề và trường đại học.
Theo báo cáo của SignalFire, sự bùng nổ AI đã dẫn tới việc các công ty công nghệ giảm tuyển dụng sinh viên mới ra trường đến 25% từ 2023 sang 2024, đồng thời tăng nhu cầu đào tạo lại (re-skilling) cho lực lượng lao động hiện tại, nhằm tận dụng AI thay vì phải thuê mới.
Tuy nhiên theo giới truyền thông, quyết định này của Microsoft mang theo cả cơ hội và thách thức.
Canh bạc
Khi AI đảm nhận các công việc tốn thời gian, nhân viên có thể dồn sức vào các dự án đòi hỏi sự suy nghĩ sâu sắc, ý tưởng đột phá. Theo báo cáo của Microsoft, nhiều người dùng AI cảm thấy mình sáng tạo và hiệu quả hơn. Điều này có thể dẫn đến một làn sóng đổi mới mạnh mẽ từ bên trong.
Tiếp đó, việc buộc phải sử dụng AI sẽ đẩy nhanh quá trình học hỏi và thích nghi của nhân viên. Kỹ năng làm việc với AI sẽ trở thành một "tài sản" vô giá cho mỗi cá nhân, không chỉ phục vụ Microsoft mà còn tăng cường khả năng cạnh tranh của họ trên thị trường lao động.
Theo báo cáo của Microsoft và LinkedIn, 76% chuyên gia tin rằng kỹ năng AI là cần thiết để duy trì tính cạnh tranh.
Đặc biệt với hàng chục nghìn nhân viên thử nghiệm và cung cấp phản hồi liên tục, Microsoft có thể tinh chỉnh các sản phẩm AI của mình nhanh hơn bất kỳ đối thủ nào. Điều này củng cố vị thế dẫn đầu của hãng trong việc cung cấp các giải pháp AI cho doanh nghiệp toàn cầu.
Tuy nhiên việc đưa AI vào tiêu chí đánh giá hiệu suất có thể tạo ra áp lực tâm lý không nhỏ. Không phải ai cũng sẵn sàng hoặc có khả năng thích nghi nhanh chóng với công nghệ mới. Điều này có thể dẫn đến sự lo lắng, căng thẳng và thậm chí là cảm giác bị đe dọa về công việc.
Ngoài ra nếu không có sự cân bằng, việc quá phụ thuộc vào AI có thể làm giảm khả năng tư duy phản biện, kỹ năng giải quyết vấn đề độc lập của con người. Liệu chúng ta có đang tạo ra một thế hệ nhân viên chỉ biết làm theo những gì AI mách bảo?
Một yếu tố nữa là khi AI được sử dụng rộng rãi, những rủi ro về bảo mật dữ liệu, quyền riêng tư và đạo đức AI (ví dụ: thiên vị thuật toán, thông tin sai lệch từ AI) trở nên đáng lo ngại hơn bao giờ hết. Microsoft sẽ phải đối mặt với thách thức lớn trong việc đảm bảo AI được sử dụng một cách có trách nhiệm và an toàn.
Hiện Microsoft vẫn cho phép dùng một số công cụ AI bên ngoài đáp ứng tiêu chuẩn bảo mật (ví dụ Replit), nhưng việc kiểm soát chặt chẽ lưu lượng dữ liệu, nhất là dữ liệu nhạy cảm, sẽ tốn thêm tài nguyên cho đội ngũ an ninh và kiểm toán nội bộ.
Cuối cùng, để việc áp dụng AI thành công, Microsoft cần đầu tư rất lớn vào việc đào tạo, hỗ trợ nhân viên và quản lý quá trình chuyển đổi. Đây không chỉ là chi phí tài chính mà còn là sự đầu tư về thời gian và nguồn lực.
Rõ ràng trong cuộc cách mạng AI, không chỉ công nghệ cần tiến hóa, mà cả văn hóa doanh nghiệp và năng lực của con người cũng cần phải thay đổi để không bị bỏ lại phía sau. Câu hỏi đặt ra không phải là liệu AI có thay thế con người hay không, mà là làm thế nào con người và AI có thể cùng nhau tạo ra một tương lai làm việc hiệu quả và sáng tạo hơn.
*Nguồn: BI, Fortune