Các trang trại điện mặt trời là nguồn năng lượng sạch phổ biến ở những nơi có thể tận dụng tối đa ánh dương, như sa mạc hoặc những cánh đồng rộng lớn cách xa khu vực thành thị. Nhưng chúng cũng có thể được xây dựng trên mặt nước, ví dụ như trên các hồ chứa.
Các trang trại điện mặt trời nổi (floating solar farm) đang nổi lên như một giải pháp thay thế cho các công trình lắp đặt trên đất liền và có khả năng mang lại lợi ích cho các quốc gia có diện tích đất hạn chế.
Cách lắp đặt tấm pin năng lượng mặt trời sáng tạo này có thể giúp bảo tồn đất đai cho mục đích nông nghiệp, nhà ở hoặc bảo tồn, đồng thời vẫn tạo điều kiện thuận lợi cho việc sản xuất năng lượng tái tạo.
Các bức ảnh do NASA công bố gần đây cho thấy sự phát triển của các dự án điện mặt trời nổi trên một hồ chứa của Sông Narmada ở miền Trung Ấn Độ, nằm ở phía Đông Đập Omkareshwar và nhà máy thủy điện liên quan ở Madhya Pradesh.
Các hình ảnh do Đài quan sát Trái đất của NASA chia sẻ cho thấy sự khác biệt của khung cảnh giữa năm 2023 và năm 2025.
Trang trại điện mặt trời nổi Omkareswar được quan sát thấy từ không gian. Ảnh: NASA's Earth Observatory
Trong hình ảnh mới nhất, có thể quan sát thấy các tấm pin năng lượng mặt trời được lắp đặt trên khắp nhánh Đông Bắc và Đông Nam của hồ chứa, bao gồm một nhà máy 126 MW và một nhà máy 90 MW, được đưa vào vận hành vào năm 2024.
Mặc dù các công trình này tốn kém và dễ bị ảnh hưởng bởi các sự kiện tự nhiên, nhưng điểm nổi bật là chúng sẽ ngăn chặn sự bốc hơi của nguồn tài nguyên nước quý giá, cùng với việc bảo vệ chất lượng không khí, ngăn ngừa phát thải CO2 và sản xuất điện.
Trong khi các dự án trên đất liền có thể có những hạn chế, thì giải pháp thay thế với trang trại điện mặt trời nổi đã giải quyết được những thách thức do hạn chế về không gian.
Dự án điện mặt trời nổi Omkareshwar (Omkareswar Floating Solar Park) công suất 126 MW do Tata Power Renewable Energy, gã khổng lồ về năng lượng của Ấn Độ, phát triển.
Dự án sử dụng 213.460 module năng lượng mặt trời hai mặt kính. Dự án cũng bao gồm Nền tảng nổi biến tần (IFP) lớn nhất, trải dài trên diện tích 1,05 km2 của vùng nước. Dự kiến nhà máy sẽ sản xuất 204.580 MWh điện mỗi năm.
"Để đảm bảo tính ổn định và hiệu quả hoạt động, hệ thống lắp đặt kết hợp các giải pháp kỹ thuật tiên tiến như hệ thống neo chắc chắn, máy phá sóng, neo dằn và cáp treo thích ứng", Tata Power Renewable Energy viết.
“Nằm ở vị trí độc đáo giữa các hồ chứa thủy điện Indirasagar và Omkareshwar, dự án sáng tạo này đã vượt qua những thách thức phức tạp về môi trường và hậu cần – chẳng hạn như mực nước dao động, gió mạnh và hạn chế tiếp cận địa điểm – và hoàn thành thành công chỉ trong vòng 26 tháng”, công ty tự hào cho biết.
Ấn Độ đã đầu tư vào nhiều hệ thống trang trại điện mặt trời nổi tiết kiệm không gian ngoài hồ chứa Đập Omkareshwar.
Một ví dụ là dự án điện mặt trời nổi ở Ramagundam, cách khoảng 500 km về phía đông nam, có công suất 100 MW. Một dự án khác ở Kayamkulam, cách khoảng 1.400 km về phía nam, có công suất 92 MW.
Ngoài điện mặt trời nổi, các dự án năng lượng mặt trời khổng lồ khác cũng có thể “mọc” trên sa mạc khô cằn, nơi nhiệt độ khắc nghiệt và đất đai cằn cỗi khiến sự sống hầu như là không thể tồn tại. Ví dụ là sa mạc Thar thuộc tiểu bang Rajasthan.
Theo Đài quan sát Trái đất của NASA, mặc dù bầu trời quang đãng liên tục của khu vực này có nghĩa là ánh sáng mặt trời dồi dào, nhưng những cơn bão bụi thường xuyên hoạt động lại đặt ra thách thức về mặt kỹ thuật vì các tấm pin năng lượng mặt trời có thể bị phủ nhiều lớp khoáng chất và cát, cản trở quá trình sản xuất điện.
Một số nhà điều hành đã chọn giải phóng hàng nghìn robot vệ sinh trên các tấm pin, một chiến thuật được thiết kế để cắt giảm nhu cầu lao động thủ công và giảm lượng nước cần thiết để vệ sinh.
Minh Đức (Theo WIO News, Clean Technica)
