Chọn ngành Ngôn ngữ: Thành thạo ngoại ngữ chỉ là bước khởi đầu

Trong bối cảnh hội nhập quốc tế, nhu cầu về giao tiếp đa ngôn ngữ đang trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết. Nghề biên/phiên dịch ngày càng khẳng định vị thế quan trọng trong nhiều lĩnh vực như kinh tế, ngoại giao, giáo dục và truyền thông.

Đây là một trong những công việc mang lại nhiều cơ hội, mà các thí sinh có năng lực ngoại ngữ, có thể cân nhắc đăng ký nguyện vọng trong kỳ tuyển sinh đại học, cao đẳng sắp diễn ra.

Hiện, đối với ngành Ngôn ngữ thí sinh quan tâm có thể lựa chọn học tập tại Trường Đại học Hà Nội, Đại học Ngoại ngữ (ĐHQGHN), Đại học Ngoại thương,...

Đối với xét tuyển bằng phương thức điểm thi tốt nghiệp THPT, mức điểm chuẩn của các trường trong năm 2024 dao động từ 34-37 điểm, trong đó điểm tiếng Anh lấy hệ số 2.

Với nhiều năm làm trong nghề biên/phiên viên tiếng Anh, anh Chu Hải Phong nhận thấy nếu các bạn sinh viên theo học ngành ngôn ngữ thì chỉ sử dụng thành thạo ngoại ngữ là chưa đủ.

"Cách sử dụng ngôn ngữ của một phiên dịch viên sẽ khác khi các em giao tiếp hay mang tính học thuật đơn thuần. Công việc này đòi hỏi phải sử dụng ngôn từ linh hoạt với ngữ cảnh, đúng với cảm xúc người nói. Đặc biệt, phải nắm vững kiến thức chuyên ngành, việc dịch trong đàm phán mua bán sẽ khác với hướng dẫn viên du lịch,…Vì vậy, trong quá trình đi học và chọn ngành, thí sinh cần định hướng công việc cụ thể để có hướng học tập phù hợp", anh Chu Hải Phong cho biết.

Học sinh theo học ngành Ngôn ngữ sẽ được đào tạo cả kỹ năng chuyên ngành (Ảnh: Hữu Thắng).

Ngoài khả năng sử dụng ngôn ngữ, các bạn sinh viên cũng phải trang bị kiến thức về văn hoá, tin học văn phòng, kỹ năng giao tiếp, khả năng quản trị rủi ro, cách sử dụng các công cụ tra cứ… để không bỡ ngỡ, cũng như mất nhiều thời gian tra cứu trong quá trình dịch thuật.

Đối với biên dịch, mặc dù không phải dịch trực tiếp, có thời gian tra cứu nhưng lại đòi hỏi kỹ năng viết cao. Kỹ năng viết tốt giúp biên dịch biểu đạt đủ ý, đúng ý từ đó giúp người đọc dễ hiểu. Anh Phong cho rằng nếu các em cần trang bị cho mình một vốn từ càng phong phú, tập cách diễn đạt ngắn gọn, súc tích mà vẫn đủ nghĩa, tránh tình trạng dịch câu chữ bị lủng củng.

"Với phiên dịch viên cấp độ sẽ khó hơn rất nhiều. Các bạn sinh viên nên rèn luyện khả năng phản ứng nhanh, trong trường hợp không thể hiểu được một từ ngữ nào đó khi làm việc. Trau dồi kỹ năng giao tiếp trôi chảy, để người nghe có thể hiểu được nội dung truyền tải, đặc biệt phải có thái độ chuyên nghiệp", anh Chu Hải Phong bày tỏ.

Chia sẻ về khó khăn công việc đối ngành nghề này, đưa ra lời khuyên, anh Chu Hải Phong cho hay: "Khó khăn lớn nhất là các bạn trẻ phải chịu được áp lực. Áp lực này có thể đến từ nhiều lý do như thời gian, khối lượng và chất lượng công việc, yêu cầu khách hàng, …

Hướng dẫn viên du lịch là một trong những nghề mà sinh viên ngành ngôn ngữ có thể lựa chọn (Ảnh: Hữu Thắng).

Bên cạnh đó, nếu bạn không thành thạo các kỹ năng liên quan đến tin học văn phòng, đây cũng sẽ là một thách thức khá lớn. Thách thức của ngành biên/phiên dịch chính là sự tiến bộ của công nghệ. AI hỗ trợ chúng ta rất nhiều trong ngành này, tuy nhiên nhiều người quá lạm dụng dẫn đến lệ thuộc, từ đó làm giảm khả năng tư duy;, chất lượng bản dịch không cao. Điều này cũng khiến cho ngành biên/phiên dịch trở nên đại trà và mất giá trị".

Về mức lương, anh Phong cho biết dao động từ 12-20 triệu đồng/tháng, tùy ngôn ngữ dịch, mức độ phức tạp của nội dung, cũng như yêu cầu về kỹ thuật chuyên môn.

Làm hướng dẫn viên du lịch ngay từ thời sinh viên, anh Anh Vũ - Hướng dẫn viên du lịch tiếng Trung Quốc cho biết đây là ngành nghề phù hợp với những bạn có sức khoẻ, am hiểu văn hoá, ngôn ngữ.

"Nghề hướng dẫn viên du lịch đòi hỏi các em phải sử dụng ngôn ngữ linh hoạt, đời thường, không quá học thuật, tạo được sự gần gũi với khách du lịch.

Tuy nhiên, lại đòi hỏi phải nắm chắc kiến thức về lịch sử, văn hóa của đất nước. Đặc biệt là các thông tin lịch sử liên quan đến các di tích của thể", anh Vũ chia sẻ.

Công việc này do thường xuyên phải di chuyển, đi sớm về khuya, nên đòi hỏi cao về sức khỏe, năng động. Hiện, hoạt động du lịch cũng đã sôi động trở lại và diễn ra quanh năm, các em sinh viên không cần quá lo lắng về công việc mang tính thời vụ.

Anh Vũ cũng cho biết nếu có kỹ năng giao tiếp, ngoại ngữ tốt, tạo được sự hứng thú cho du khách mức lương có thể đạt được từ 15 triệu - 30 triệu đồng/tháng.

TS. Nguyễn Thị Cúc Phương – Hiệu phó Trường Đại học Hà Nội

Dưới góc độ cơ sở đào tạo, trao đổi với Người Đưa Tin, TS. Nguyễn Thị Cúc Phương – Hiệu phó Trường Đại học Hà Nội cho biết có khoảng 130 trường đại học đào tạo ngành ngôn ngữ Anh và 10 ngôn ngữ khác như tiếng Pháp, Hàn, Nga, Ả Rập, Trung Quốc, Đức, Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha.

"Trước kia học ngôn ngữ chỉ thuần túy là nghe - nói - đọc - viết. Nhưng hiện nay chương trình học ngành Ngôn ngữ đều gắn với đào tạo, định hướng nghề nghiệp rõ ràng", bà Cúc Phương cho hay.

Theo đại diện Trường Đại học Hà Nội hiện có 6 ngành nghề mà khi theo học ngôn ngữ thí sinh có thể lựa chọn, hầu hết các nhóm nghề này đều đang "khát" nguồn nhân lực.

Cụ thể, các em có thể được đào tạo trở thành giáo viên, hiện thị trường cần rất nhiều giảng viên tiếng Anh, tiếng Pháp, tiếng Đức, tiếng Nhật, tiếng Hàn.

TS. Nguyễn Thị Cúc Phương chia sẻ: "Những thí sinh yêu thích khám phá có thể lựa chọn ngành du lịch. Chỉ tiếng riêng năm 2024, Việt Nam đón hơn 17 triệu khách quốc tế, con số này cho thấy tiềm năng ngành này là không hề nhỏ.

Vào thời gian cao điểm, thậm chí không có đủ hướng dẫn viên để đáp ứng nhu cầu khách du lịch. Cùng với đó, đây cũng là nghề có mức lương hấp dẫn, trung bình lương của một hướng dẫn viên tiếng Pháp có thể lên đến 3 triệu đồng/ngày".

Ngoài ra, các em có thể lựa chọn các ngành đào tạo liên quan đến báo chí, thương mại, ngoại giao.

Kỹ năng và ngoại ngữ là chìa khóa giúp sinh viên tự tin gia nhập thi trường lao động (Ảnh: Hữu Thắng).

Lưu ý về lựa chọn ngôn ngữ học phù hợp, bà Phương cho rằng với nhóm ngành ngoại thương thí sinh nên chọn tiếng Trung, Hàn Quốc hoặc Nhật Bản. Bởi đây là những nước có giao thương lớn với nước ta. Ngoài ra, do khan hiếm về nhân lực, sinh viên càng học ngôn ngữ hiếm như tiếng Ả Rập sẽ có mức lương càng cao.

Bên cạnh đó, ngoài tiếng Anh, đối với các ngôn ngữ khác khi vào bậc đại học sinh viên sẽ được giảng dạy, đào tạo từ đầu. Như vậy, các em sẽ không cần lo lắng nếu không có kiến thức sẽ không học tập được ngành này.

Có quy mô khoảng 500 nhân sự làm việc tại Việt Nam, hằng năm, công ty Công ty TNHH Daiwa House Việt Nam tuyển dụng rất nhiều nhân sự làm việc trong lĩnh vực xây dựng, biết sử dụng tiếng Nhật Bản, với mức lương từ 10-20 triệu đồng/tháng.

Sau năm nhiều năm đặt hàng tuyển dụng tại các trường đại học, vị đại diện công ty đánh giá sinh viên Việt Nam ngày càng có trình độ về ngoại ngữ, nhưng vẫn còn thiếu kỹ năng vận dụng ngôn ngữ ngoài thực tiễn.

Vị đại diện cho biết: "Hạn chế của các khi ứng tuyển ở các công ty nước ngoài là ngôn ngữ nặng tính hàn lâm, chú trọng ngữ pháp, thiếu tự nhiên trong quá trình trao đổi với người bản xứ. Nhiều trường hợp, các em nghe hiểu nội dung hội thoại nhưng lại không trả lời được câu hỏi sẽ rất lãng phí".

Ngoài ra, nếu mong muốn làm việc tại các công ty nước ngoài, đa quốc gia tác phong, văn hóa làm việc của từng nước cũng là những nội dung sinh viên phải trang bị cho bản thân ngay khi còn học trên ghế nhà trường.