Ảnh minh họa
Thổ Nhĩ Kỳ đang đẩy mạnh đa dạng hóa nguồn cung khí đốt với mục tiêu đáp ứng hơn một nửa nhu cầu trong nước vào năm 2028 thông qua tăng sản lượng nội địa và nhập khẩu LNG từ Mỹ. Động thái này được đánh giá có thể thu hẹp thị trường cuối cùng tại châu Âu cho các nhà cung cấp truyền thống như Nga và Iran.
Washington từ lâu đã gây sức ép buộc các đồng minh, trong đó có Thổ Nhĩ Kỳ – thành viên NATO – giảm nhập khẩu năng lượng từ Moscow và Tehran. Tại cuộc gặp ở Nhà Trắng ngày 25/9, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã kêu gọi Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan giảm mua khí đốt từ Nga.
Việc đa dạng hóa nguồn cung giúp Ankara củng cố an ninh năng lượng và hỗ trợ tham vọng trở thành trung tâm khí đốt khu vực. Theo giới phân tích, Thổ Nhĩ Kỳ dự kiến tái xuất LNG nhập khẩu, sử dụng khí đốt Nga và Iran trong nước, đồng thời xuất khẩu khí đốt sang châu Âu. Sohbet Karbuz, chuyên gia từ Tổ chức Năng lượng và Khí hậu Địa Trung Hải, nhận định: “Thổ Nhĩ Kỳ đã phát đi tín hiệu sẽ tận dụng nguồn LNG dồi dào trên thị trường toàn cầu.”
Hiện Nga vẫn là nhà cung cấp khí đốt lớn nhất cho Thổ Nhĩ Kỳ, nhưng thị phần đã giảm từ hơn 60% hai thập kỷ trước xuống còn 37% trong nửa đầu năm 2025, khi hầu hết các nước châu Âu ngừng nhập khẩu sau xung đột tại Ukraine.
Hợp đồng dài hạn giữa Nga và Thổ Nhĩ Kỳ, cung cấp 22 tỷ m³/năm qua các đường ống Blue Stream và TurkStream, sắp hết hạn. Hợp đồng 10 tỷ m³ của Iran sẽ kết thúc giữa năm 2026, trong khi hợp đồng với Azerbaijan (9,5 tỷ m³) vẫn có hiệu lực đến năm 2030–2033. Karbuz cho rằng Thổ Nhĩ Kỳ có thể gia hạn một số hợp đồng nhưng ưu tiên điều khoản linh hoạt hơn và khối lượng nhỏ để đa dạng nguồn cung.
Song song đó, Thổ Nhĩ Kỳ mở rộng các nguồn thay thế. Công ty Dầu khí Thổ Nhĩ Kỳ (TPAO) tăng sản lượng nội địa, trong khi các công ty nhà nước và tư nhân mở rộng cảng nhập khẩu LNG từ Mỹ và Algeria. Theo Reuters, tổng sản lượng nội địa và LNG nhập khẩu dự kiến vượt 26 tỷ m³/năm từ năm 2028, so với 15 tỷ m³ hiện nay, đáp ứng hơn một nửa nhu cầu trong nước (khoảng 53 tỷ m³).
Thổ Nhĩ Kỳ đã ký các hợp đồng LNG trị giá 43 tỷ USD với các nhà cung cấp Mỹ, bao gồm thỏa thuận 20 năm với Mercuria. Công suất nhập khẩu LNG hiện đạt 58 tỷ m³/năm, đủ đáp ứng toàn bộ nhu cầu trong nước. Dù vậy, khí đốt Nga vẫn được cung cấp tối đa, và Điện Kremlin khẳng định hợp tác với Ankara vẫn mạnh.
Bộ trưởng Năng lượng Thổ Nhĩ Kỳ Alparslan Bayraktar cho biết nước này phải lấy khí đốt từ tất cả các nhà cung cấp, gồm Nga, Iran và Azerbaijan, nhưng LNG Mỹ cung cấp giải pháp thay thế rẻ hơn. BOTAS cũng ký thỏa thuận khối lượng nhỏ với Hungary và Romania nhằm phát triển trung tâm giao dịch khí đốt khu vực.
Ngoài khí đốt, Thổ Nhĩ Kỳ duy trì mối quan hệ năng lượng sâu sắc với Nga. Tập đoàn Rosatom xây dựng nhà máy điện hạt nhân đầu tiên tại Thổ Nhĩ Kỳ, trong khi Moscow là nhà cung cấp dầu thô và dầu diesel lớn cho Ankara.
Theo Reuters
